MAPPA – cái tên quá quen với mọi tín đồ anime. Từ Attack on Titan: Final Season, Jujutsu Kaisen cho đến dự án Chainsaw Man vừa chiếu rầm rộ tại rạp. Studio này gần như ôm trọn những thương hiệu hot nhất nhiều năm qua. Dù gặt hái danh tiếng và lượng fan đông đảo, MAPPA đã từng phải đối mặt khủng hoảng nội bộ: nhân viên kiệt sức, tiến độ sản xuất bị ép đến mức nghẹt thở, còn chất lượng tác phẩm thì trồi sụt như tàu lượn cảm xúc. Nhưng đằng sau ánh hào quang đó, câu chuyện đằng sau MAPPA lại ‘vắt kiệt’ nhân viên phản ánh một lời nhắc đáng sợ về mặt tối của ngành anime Nhật Bản. Cùng Hobiverse phân tích một chút về câu chuyện đằng sau nhé.
Sự thật phía sau ánh hào quang: Ngành anime không màu hồng
Ngành anime Nhật Bản từ lâu đã được lãng mạn hóa, biến những nhân viên thành những “nghệ sĩ thầm lặng” để tạo nên thế giới mộng mơ. Nhưng thực tế thì khác xa. Trung bình, họa sĩ anime làm việc 10 - 12 tiếng mỗi ngày, với mức lương đôi khi không đủ chi phí sinh hoạt ở Tokyo.
MAPPA cũng không ngoại lệ. Nhiều animator từng tiết lộ, họ được trả thấp đến mức chẳng đủ tiền thuê nhà. Niềm đam mê với nghề đang bị thách thức! Trên X (Twitter), hàng loạt chia sẻ ẩn danh xuất hiện, nói về môi trường làm việc quá tải, deadline nối tiếp deadline. Nhiều người giỏi đã chọn rời bỏ ngành, tạo nên làn sóng chảy máu chất xám mà không ai muốn thừa nhận. Áp lực cạnh tranh giữa các studio ngày càng dữ dội. Để duy trì dòng tiền, các studio buộc phải chạy dự án liên tục và MAPPA lại ‘vắt kiệt’ nhân viên bị phanh phui khi cả đội ngũ gần như không có thời gian nghỉ giữa các mùa phim.
Chất lượng dao động, studio kiệt sức
Chuyện MAPPA lại ‘vắt kiệt’ nhân viên làm ảnh hưởng đến chất lượng anime, điển hình là một số tập Jujutsu Kaisen season 2 thiếu mượt mà và cắt góc. Hay như One Punch Man season 3 từ J.C.Staff, hiện đang đứng top anime mới hấp dẫn cuối năm 2025 vừa mới khiến fan hụt hẫng vì nhiều cảnh tĩnh xuất hiện, một sự tiết kiệm chuyển động thấy rõ. Nhưng nhiều ý kiến đã cho rằng lỗi không thật sự thuộc về studio mà là do cơ chế sản xuất của anime hiện nay. Bản thân studio phải nhận nhiều dự án để tồn tại, nhưng mọi quyết định về kinh phí, tiến độ hay đội ngũ sản xuất phải thông qua nhà đầu tư. Hay nói cách khác, studio là đơn vị được thuê để làm.
Ngược lại, trong chính MAPPA, Chainsaw Man: Reze Arc lại được đầu tư công phu, từng khung hình trau chuốt cho thấy sự ưu tiên chọn lọc trong nội bộ. Vậy nên vấn đề không hoàn toàn nằm ở năng lực của họa sĩ, mà ở cách quản lý sản xuất thiếu ổn định. Khi mọi người phải chạy deadline thay vì sáng tạo, nghệ thuật tất yếu bị bào mòn.
Không thể phủ nhận, nhiều studio đều đang nắm trong tay kho báu IP khổng lồ. Nhưng nghịch lý là, dù tên tuổi vang xa, họ lại không có lợi nhuận tổng thể tương xứng. Mới đây, Spy x Family: Wit Studio đã thông báo lỗ nặng và đang trông chờ vào mùa 3 để giúp lật ngược tình hình cho toàn công ty. Chỉ một vài cái tên hot không thể giúp hòa vốn với chi phí sản xuất khổng lồ cùng nhiều lý do khác.
Tương lai nào cho MAPPA và ngành anime Nhật Bản?
Câu hỏi lớn nhất lúc này là: Liệu các studio có đang đánh đổi sức sáng tạo để chạy theo sản lượng?
Giải pháp không dễ, nhưng có lẽ đã đến lúc các nhà sản xuất phải tái cấu trúc lại, từ giảm khối lượng dự án, kéo dài thời gian nghỉ giữa mùa phim và xem xét lại thu nhập và lương thưởng cho các nhân viên trực tiếp sản xuất. Một hướng khác có thể kể đến là hợp tác quốc tế, để chia sẻ khối lượng công việc thay vì dồn hết lên vai những người làm trong nước.
MAPPA cũng như nhiều studio khác vẫn là studio tài năng dù cho có “phốt”. Nhưng sẽ là con dao hai lưỡi nếu chiến lược lại gắn liền với việc bắt nhân viên làm nhiều hơn khi phần thưởng không tương xứng kéo dài, vì nó sẽ bào mòn cả sức khỏe lẫn linh hồn sáng tạo của người nghệ sĩ.
Là fan, chúng ta luôn mong chờ những tuyệt phẩm anime, nhưng cũng cần nhớ rằng, đằng sau mỗi khung hình lung linh ấy là những đêm trắng, những đôi tay run rẩy của các animator. Và điều họ xứng đáng nhận lại, không chỉ là lời khen, mà là sự tôn trọng và điều kiện làm việc đúng nghĩa. Hy vọng trong tương lai, sẽ không còn một tình trạng MAPPA lại ‘vắt kiệt’ nhân viên trong ngành sản xuất anime đáng được vinh danh này.
